Đền Hùng, nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, là một khu di tích lịch sử quan trọng và biểu tượng văn hóa của dân tộc Việt Nam. Đây là nơi thờ phụng các Vua Hùng và tôn thất của nhà vua trên núi Nghĩa Lĩnh. Đền Hùng cũng liên quan đến Lễ hội Đền Hùng, được tổ chức hàng năm vào ngày 10 tháng 3 âm lịch để tưởng nhớ và tôn vinh Tổ Hùng Vương.
Quần Thể Di Tích Đền Hùng
Quần thể di tích Đền Hùng bao gồm các đền chùa và công trình kiến trúc lịch sử nằm dọc theo con đường từ chân núi lên đến đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Du khách khi đến đây sẽ có dịp chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc đặc sắc như:
Đền Hạ
Đây là nơi tưởng nhớ nàng Âu Cơ, nơi nàng đẻ ra trăm trứng. Trăm trứng này sau đó đã trở thành trăm người con, trong đó có Hùng Vương – vị vua đầu tiên của dân tộc Việt Nam.
Đền Trung
Đây là nơi các vua Hùng dùng để họp bàn với các Lạc hầu, Lạc tướng.
Đền Thượng
Đây là lăng Hùng Vương thứ sáu, được gọi là mộ tổ. Từ đền Thượng đi xuống phía Tây Nam là đền Giếng, nơi có cái giếng đá nước trong vắt.
Đền Thờ Lạc Long Quân
Đây là một công trình mới được xây dựng tại khu di tích Đền Hùng, nơi thờ phụng Tổ tiên của dân tộc.
Lễ Hội Đền Hùng
Lễ hội Đền Hùng là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất của người Việt Nam, diễn ra tại Đền Hùng – nơi được coi là ngôi đền linh thiêng của Vua Hùng và là ký hiệu của sự thống nhất và đoàn kết dân tộc. Lễ hội này bao gồm những hoạt động văn hóa, văn nghệ mang tính chất nghi thức truyền thống và những hoạt động văn hóa dân gian khác. Hai nghi lễ chính trong lễ hội là rước kiệu vua và dâng hương. Đám rước kiệu xuất phát từ chân núi và đi qua các đền để tới đền Thượng, nơi diễn ra lễ dâng hương.
Trong lễ hội Đền Hùng, có nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc được tổ chức để tưởng nhớ và tôn vinh Tổ tiên. Dưới đây là một số hoạt động chính trong lễ hội Đền Hùng:
- Lễ giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân và dâng hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ: Diễn ra vào ngày 25/4, là lễ kỷ niệm và tưởng nhớ đến hai vị Tổ tiên quan trọng của dân tộc Việt Nam.
- Lễ giỗ Tổ Hùng Vương và Dâng hoa tại Bức phù điêu “Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn Quân tiên phong”: Diễn ra vào ngày 29/4, là lễ tưởng nhớ và tôn vinh Vua Hùng – Tổ tiên của dân tộc Việt Nam.
- Lễ dâng hương tưởng niệm các vua Hùng: Diễn ra từ ngày 20 đến 29/4, là lễ tưởng nhớ và tôn vinh các vua Hùng của các huyện, thành, thị trong tỉnh Phú Thọ, các địa phương, các tổ chức và của cộng đồng.
- Hội chợ Du lịch Tây Bắc: Là một hoạt động trong khuôn khổ lễ hội, nhằm quảng bá và giới thiệu về du lịch vùng Tây Bắc của Việt Nam.
- Hội chợ triển lãm thương mại công thương vùng Đông Bắc – Phú Thọ: Là một hoạt động nhằm thúc đẩy kinh tế và thương mại trong khu vực Đông Bắc – Phú Thọ.
- Hội trại văn hóa và Liên hoan văn nghệ quần chúng phục vụ Giỗ Tổ Hùng Vương: Là một hoạt động văn nghệ quần chúng, tạo không khí vui tươi và sôi động trong lễ hội.
- Liên hoan Văn hóa ẩm thực đất Tổ: Là một hoạt động tập trung vào ẩm thực truyền thống của dân tộc Việt Nam, giới thiệu và quảng bá các món ăn đặc sản của vùng đất Tổ.
Ngoài ra, còn có các hoạt động khác như thi bơi chải và trình diễn ván chèo đứng, giải bóng đá Cúp Hùng Vương, giải bóng chuyền các đội mạnh toàn quốc tranh cúp Hùng Vương, giải đua xe đạp phong trào, hội thi gói nấu bánh chưng, giã bánh dày, trình diễn trang phục áo dài dân tộc Việt Nam và nhiều hoạt động khác.
Kết Luận
Đền Hùng không chỉ là một biểu tượng văn hóa, lịch sử của dân tộc mà còn là nơi gìn giữ những giá trị tinh thần sâu sắc của người Việt. Quần thể di tích Đền Hùng, với những công trình kiến trúc đặc sắc, những hoạt động văn hóa phong phú trong Lễ hội Đền Hùng, đã góp phần quảng bá hình ảnh của Việt Nam nói chung và tỉnh Phú Thọ nói riêng tới bạn bè quốc tế.
Sự phát triển không ngừng của khu di tích trong những năm qua, với việc xây dựng thêm nhiều công trình kiến trúc văn hóa như Đền thờ Lạc Long Quân, đường hành lễ tại trung tâm lễ hội, trụ sở làm việc và nhà tiếp đón khách, đài tưởng niệm các anh hùng và liệt sĩ, đã khẳng định vai trò và vị trí quan trọng của Đền Hùng trong tâm thức của người Việt.
Hãy cùng nhau bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa lịch sử của Đền Hùng, góp phần bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc Việt Nam.
